Minder stress + meer ontspanning = minder vaak ziek

Dinsdagavond: yoga-avond, mijn momentje in de week! De les begint zoals altijd met een heerlijke mantra, zodat je de dag van je af kunt laten glijden. Het thema van deze week is de herfst & meditatie. De herfst kan sprookjesachtig zijn, maar zeker ook naargeestig voelen, doordat het vroeger donker wordt en door het natte gure weer. Ik voel dat laatste ook, maar zoek daarom toch bewust de natuur op. Elke dag een portie daglicht komt mijn gemoedstoestand ten goede. Daglicht heeft effect op je hartslag, bloeddruk en stemming. Het werkt als een drug, een medicijn en verandert iets in je lichaam. Naast bewegen in de buitenlucht is elke dag mediteren ook goed voor je humeur. En..!! Zo hoorde ik gisteren, ook voor je immuunsysteem. Daar wilde ik meer over weten en heb het opgezocht. Ik deel het graag met je, zodat ook jij minder vaak ziekt bent.

“Stress is een normale reactie van het lichaam. Komen we in een noodsituatie – help een beer! – dan verplaatst alle energie zich naar onze spieren en de bloeddruk schiet omhoog. Het hele lichaam gaat aan het werk om de beer af te schudden. Tegenwoordig schiet ons lichaam in dezelfde vluchtmodus door de hoge stapel aan werk, de kinderen die van hot naar her gebracht moeten worden of een volle agenda. En dat is niet zo handig…”

Het is vrij normaal om een dag of week stress te hebben. Dat kunnen we prima aan, maar niet maanden- of jarenlang. Een te lange stressperiode kan resulteren in allerlei kwaaltjes; haaruitval, hoofdpijn, nekpijn, kortademigheid, maar ook griep. Op het moment dat je lichaam in de ‘stress-status’ verkeert, kun je plotseling veel meer aan dan je voor mogelijk had gehouden. Je bent plotseling sterker, kunt sneller rennen en je voelt op dat moment even geen pijn. Tijdens de stress verandert je lichaam en geest in een fractie van een seconde: alle normale functies in het lichaam worden stilgelegd, zodat de vitale functies om te kunnen overleven meer energie kunnen krijgen. Een fantastisch mechanisme!

Stress, hoe werkt het?

Stel, je bent een holbewoner in vroegere tijden, en halfnaakt ben je je dagelijkse portie eten aan het verzamelen in het veld. Plotseling sta je oog in oog met de beer die ook op zoek is naar zijn dagelijkse hap. Er gebeurt dan het volgende in je lichaam:

Je hersenen ontvangen een noodsignaal van de ogen dat er een levensbedreigende situatie is. Intern gaan overal alarmbellen rinkelen!

De hersenen geven op hun beurt razendsnel opdracht aan je bijnieren om twee soorten hormonen aan te maken: cortisol en adrenaline. Deze hormonen zetten weer een andere kettingreactie in werking.

Je bloeddruk gaat fors omhoog doordat je hart krachtiger en vooral sneller gaat kloppen.

De bloedvaten rond je maag, in je huid, rond je lever en rond je darmen worden nauwer, zodat er meer bloed stroomt naar de spieren, waar de bloedvaten juist wijder worden. Een mooi mechanisme, want op deze manier kun je sneller wegrennen, en verlies je minder bloed op het moment dat je toch gewond raakt.

De bloedsuikerspiegel gaat in een rap tempo heel snel omhoog. Dit suiker heb je direct nodig, want dit zorgt voor hele snelle energie. De suiker is afkomstig van cellen die niet meedoen aan het overlevingsproces.

Je begint te hijgen om op een snelle manier meer zuurstof binnen te krijgen.

Je ogen gaan wijd open staan, om beter te kunnen zien waar je heen rent.

Om te voorkomen dat je lichaamstemperatuur te veel op zal lopen tijdens het wegrennen of het vechten, ga je zweten.

Je leegt je darmen en het spijsverteringssysteem wordt volledig stilgelegd. Hierdoor wordt je lichter en kun je sneller rennen. Ook heb je minder last van infecties op het moment dat je gewond raakt.

Er wordt endorfine, een pijnstiller, in je lichaam aangemaakt. Je hebt dus geen last van de pijn. Dat komt later wel weer.

Je immuunsysteem wordt volledig stilgelegd, om de energie ergens anders te gebruiken. 

Je lichaam blijft in deze tijd dus continue in staat van alarm, een continue status van stress, met alle lichamelijke reacties van dien. Bedenk eens dat dit ook chronisch kan zijn. Dat je lichaam niet de kans krijgt om zich te ontspannen, maar continue in staat van paraatheid is en continue opnieuw door stress geprikkeld wordt. Het directe gevolg is dat we zeer onrustig blijven en steeds weer in die stress-fase zitten.

Chronisch gebeurt er dan het volgende met je lichaam:

• Een veel te hoog gehalte aan adrenaline en cortisol in je bloed.
• Je bloedsuikerspiegel is continue te hoog.
• Je ademhaling is snel en onrustig (hoge ademhaling).
• Je spijsvertering is ernstig in de war.
• Je immuunsysteem werkt niet of nauwelijks.
• Je krijgt maagklachten.
• Je spieren staan continue onder spanning, met rug- en nekklachten als direct gevolg.

Jouw interne stress systeem staat op een bepaald moment zo vreselijk gevoelig afgesteld, dat je schrikachtig wordt en direct reageert als iemand achter je rug voor de lol in zijn handen klapt. De gevoeligheid wordt steeds hoger, tot het moment dat zo vreselijk moe bent, zoveel pijn in je lijf voelt, dat je helemaal nergens meer op reageert. Je stompt af. Je hebt geen zin meer om te eten, je conditie gaat zienderogen achteruit, je bent steeds wakker in de nacht, last van verkrampte spieren, je valt heel erg snel uit naar de mensen in je omgeving. Kortom, je lontje is enorm kort geworden. 

Ontspannen is dus noodzakelijk

Tegenwoordig leven we dus met een chronische stress, waar we niet op gebouwd zijn. Het lichaam weet zich hier geen raad mee en blijft ‘hangen’ in die stress. Een anti-stress pil slikken zal voor een hele korte tijd misschien werken, maar daarna staat weer die baas op je te tieren en de kinderen te klieren. Het wordt dus tijd om het roer radicaal om te gooien en tijd in te ruimen voor ontspanning, voor het ontladen van je lichaam. Daarom is het van heel groot belang om je lichaam regelmatig uit die stress-status te halen door te ontspannen. Alleen op deze manier komt je spijsvertering weer op gang, gaan je spieren zich weer ontspannen en kan je immuunsysteem weer normaal zijn werk doen.

Manieren van ontspannen:

• Meditatie ofwel ademhalingsoefeningen: ga op je rug liggen en buig je knieën zodat je onderrug de grond raakt. Leg je handen op je buik en adem rustig en niet te diep in. Voel hoe je buik iets omhoog beweegt. Adem uit en voel hoe je buik weer omlaag gaat. Blijf gedurende vijf minuten ontspannen in- en uitademen. De Action heeft nu hele handige, maar ook spotgoedkope boekjes 'Hoe doe je dat', die je helpen bij yoga, pilates en mindfulness. 
• Multitasken? Echt niet: eigenlijk is ons brein niet gebouwd om meerdere dingen tegelijk te doen. Ook vrouwen niet dus! Het gaat zelfs ten koste van concentratie.
• Doe zoals kleine kinderen: kleine kinderen leven in het moment. Laat je net als kinderen verwonderen door fascinerende details.
• Wees creatief: ga schrijven, het bos in, schilderen of boetseren. Doe iets waar jij van ontspant. Als je veel stress hebt verzameld in je lichaam, moet je een manier vinden om weer te ontladen.
• Ga vroeg onder de wol: tijdens perioden van diepe slaap komen chemische stoffen vrij die de afweer versterken.
• Ga naar de sauna: de sauna is ontspannend, gezellig en nog gezond ook. Ga je er regelmatig naar toe, dan kan je lichaam ‘gehard’ raken en zal je minder snel kou vatten. Ga je liever niet naar de sauna? Neem dan een lekker warm bad of een warme douche!

Ik weet als geen ander wat stress met je lichaam kan doen en ga daar nu heel bewust mee om. Bovenstaande is voor mij inmiddels ‘a way of life’, maar ik blijf me er dagelijks van bewust hoe ik met mijn lichaam om ga en wat ik voel in mijn lijf. Natuurlijk zijn er stressmomenten…dagen zelfs. Maar ik signaleer het nu en compenseer dit met bijvoorbeeld een stuk mountainbiken, (hard)lopen of fotograferen. En mijn wekelijks avondje yoga zeg ik (nagenoeg) nooit af!

Lidia